前回、ゲージ(軌道間隔)の話をしましたがその続きです。
我が国のゲージは太宗を占める国鉄が「狭軌」となりましたが、「標準軌」など異なるゲージの鉄道も走っています。近年、利便性を高めるために、都心を貫通するスル―運転が実施されていますが、当然のことながら、同じゲージの路線同士で結ばれています。例えば、「狭軌」のJR中央・総武線と地下鉄東西線、「標準軌」同士の京浜急行電鉄から都営浅草線をへて京成電鉄などです。
さて、新幹線が登場して半世紀を過ぎましたが、全国にそのネットワークを整備したいという夢は、財源や採算性から簡単に実現出来るものではありません。そこで既存の新幹線と在来線をつないで、地方の中核都市へ新幹線の効果を及ぼそうという構想が東北新幹線と山形・秋田方面をつなぐ形で実現しました。新在直通運転といいますが、“ミニ新幹線”の呼称で親しまれています。
では「標準軌」と「狭軌」をどうやって繋ぐのでしょうか?
まず車両の車輪間隔を可変装置で変える方式があり、スペインその他で実際に使われています。我が国では新幹線用にフリーゲージトレインの名称で開発が進められていますが、未だ高速域での実用化のめどが立っていません。
山形・秋田のミニ新幹線構想では、在来区間のゲージを「標準軌」に広げる方式を取りました。しかしゲージを広げても在来線のトンネルなどの空間は小さいままなので、車両は小型の在来線用です。こうして実際の運転は、東京駅から新幹線車両と在来乗り入れ用車両を併結して出発し、福島駅と盛岡駅で切り離します。ゲージを広げる工事ですが、作業を効率的に行うために、レールや枕木交換から軌道整備まで一貫して行う「ビッグワンダー(写真)」と呼ばれる軌道更新機が開発され大活躍しました。
ミニ新幹線の最大の特徴は、乗り換えなしで新在が直通することにあり、その利便性が利用客に評価されて、競争関係にある航空利用が激減したことにもつながったと思われます。


https://wakelet.com/wake/skm1Ttrp3dsn_BzjQZK_L
https://wakelet.com/wake/6Ls683pHaZGbPCoEM-dP0
https://wakelet.com/wake/uwn6ckUReswOCGwb-S5iY
https://wakelet.com/wake/1hvmnvTCELepG3h7P2cyH
https://wakelet.com/wake/nv4PF_NBwsKxynOybErgb
https://wakelet.com/wake/HBwZJrmDrPKeHx7uJjs2-
https://wakelet.com/wake/hn2aDDXZt_hNP4ZJ2-pXg
https://wakelet.com/wake/BhJ_LVxvFi8s9zufIXp3M
https://wakelet.com/wake/NLF2wcLr_FY3bnMRUZUAv
https://wakelet.com/wake/iuD9FoOQdQ744IbF3Gv7F
https://wakelet.com/wake/QCUwLbeN8ApRJKkCofAtj
https://wakelet.com/wake/seM1l7AwrsrYK8f8ikx6i
https://wakelet.com/wake/LLeNMLlN7QKZxQXF_ulmR
https://wakelet.com/wake/pFdiSOmCP09vnDjbvEVnc
https://wakelet.com/wake/L6C8qgwdBYUhahIXhmiD3
https://wakelet.com/wake/qyAZmwMMUidkzhh2ppMQP
https://wakelet.com/wake/nifzSsdhvhhwbLrCDNkxV
https://wakelet.com/wake/y5mp7DUEcbvFLkqaaIyYL
https://wakelet.com/wake/pwI2a_v33nm5JQ7kAJUt3
https://wakelet.com/wake/4TidgxgC9jGKUoxW-X_Sh
https://wakelet.com/wake/k2cPWQRhBis98_V7Rpmk-
https://wakelet.com/wake/LZavh73lRszd5pKxu1QBi
https://wakelet.com/wake/oBH2XT-KbmBbhtDZlySR3
https://imgur.com/se3t52J
https://imgur.com/2Dd44Wt
https://imgur.com/liGsoaA
https://imgur.com/YyGfJc2
https://imgur.com/n88M8rC
https://imgur.com/q9sgQ0d
https://imgur.com/0imzS0w
https://imgur.com/qopmA9r
https://imgur.com/jskyX16
https://imgur.com/Uk6HdQa
https://imgur.com/fJ8Dr89
https://imgur.com/lUabbVJ
https://imgur.com/xgnbGmo
https://imgur.com/vxvxUAd
https://imgur.com/2sUWUxd
https://imgur.com/sR8ny5s
https://imgur.com/Osz9neD
https://imgur.com/8QwnE84
https://imgur.com/GY47lHM
https://imgur.com/bWoVMBd
https://imgur.com/HpktKHx
https://imgur.com/W8rxIsQ
https://imgur.com/jLWtA8A
https://imgur.com/JMBtdbP
https://imgur.com/16GsIZj
https://imgur.com/5whbk8E
https://imgur.com/9ZpWIt4
https://imgur.com/MbOqBSM
https://imgur.com/EdS1tv2
https://imgur.com/B5nXB0o
https://imgur.com/FZ4Vb8I
https://imgur.com/A8bEcnj